Historia Seminarium

Seminarium Duchowne w Janowie Podlaskim

 Sobór Trydencki w dekrecie o seminariach duchownych z 15 lipca 1563 r. zobowiązywał biskupów ordynariuszy do tworzenia w diecezjach im podległych, seminariów duchownych, czyli szkół, w których systematycznie kształcili by się i formowali kandydaci do kapłaństwa.

Dzieje seminarium duchownego Diecezji Siedleckiej są ściśle związane z historia Diecezji Podlaskiej, powstałej w 1818 roku między innymi z części terytorium diecezji łuckiej na Wołyniu, której biskupi od poł. XV w. rezydowali w Janowie Podlaskim. Zwykle seminarium duchowne znajdowało swoją lokalizację w miejscu zamieszkania biskupa danej diecezji.

Tak było również w przypadku seminarium łuckiego. Prawdopodobnie pierwsze seminarium duchowne w Janowie Podlaskim zostało założone około 1602 r. Nie rozwinęło jednak swojej działalności, między innymi z powodu braku funduszy na jego utrzymanie. Dopiero biskup łucki Stanisław Witwicki 30.09.1684 r. na synodzie w Brześciu dokonał erekcji seminarium duchownego w Janowie Podlaskim, zwanym wtedy Janowem Biskupim.

Aktualnie istniejące Wyższe Seminarium Duchowne im. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej w Nowym Opolu k. Siedlec czuje się spadkobiercą tradycji kontynuatorem tej instytucji. Biskup Witwicki, prowadzenie janowskiego seminarium powierzył Księżom Komunistom, których od imienia ich założyciela, powszechnie nazywano „Bartoszkami”. Zgromadzenie pod oficjalną nazwą „Institutum Sacerdotium Saecularium in Communi Viventium” zostało założone w 1640 r. w Niemczech przez ks. Bartłomieja Holzhausera i z polecenia Innocentego XI zajmowało się prowadzeniem seminariów duchownych.

Uroczyste otwarcie seminarium miało miejsce 16.09.1685 r. Początkowo mieściło się w zamku biskupim.

Ze względu na niskie dochody w pierwszych latach istnienia kształciło jedynie 10 alumnów.  Od 1690 r. seminarium mieściło się w Łosicach, by w 1721 ponownie powrócić do Janowa. Warunki lokalowe uległy poprawie dopiero za rządów bpa łuckiego Franciszka Antoniego Kobielskiego (1739-1755).

W tym czasie wybudowano w Janowie Podlaskim w bezpośrednim sąsiedztwie kolegiaty nowy, murowany, piętrowy budynek dysponujący 30 pomieszczeniami mieszkalnymi. Obecnie mieści się w nim Zespół Szkół im. Adama Naruszewicza w Janowie Podlaskim.

W 1745 r. seminarium janowskie przeniosło się do istniejącego do dziś nowego gmachu.  w domu biskupim na tzw. zamku.  Zamek był rezydencją biskupów łuckich.

 

 

Ostatnim, który w nim zamieszkiwał był Adam Naruszewicz słynny historyk i poeta doby Oświecenia, przyjaciel króla Stanisława Augusta. W zamkowym parku do dziś istnieje kamienna grota, w której według miejscowej legendy miał pisać „Historię Polski”.

Pod zarządem „Bartoszków” okres studiów w seminarium wynosił 2 lub 3 lata. Księża Komuniści kierowali seminarium janowskim do roku 1782, kiedy to biskup łucki Feliks Turski, przekazał zarząd i nauczanie w nim księżom diecezjalnym.

 

 

Po trzecim rozbiorze Polski zachodnia część terytorium diecezji łuckiej, a z nią i seminarium, znalazło się w zaborze austriackim. Władze zaborcze nosiły się z zamiarem likwidacji duchownej uczelni. W 1805 r. papież Pius VII zniósł łacińską diecezję chełmską tworząc w jej miejsce diecezję lubelską. W jej skład weszła część diecezji łuckiej z geograficznym południowym Podlasiem, a więc także Janów Podlaski z seminarium duchownym. Tenże papież 30.06.1818 roku utworzył Diecezję Janowską, czyli Podlaską, obejmującą terytorium ówczesnego województwa podlaskiego. Siedzibą biskupa i stolicą diecezji pozostał Janów Podlaski, posiadający odpowiednie zaplecze dla urzędów konsystorza (kurii biskupiej) i seminarium duchownego.

 

Nauka w seminarium podlaskim trwała początkowo 3 lata, następnie 4, zaś za rządów bpa Beniamina Szymańskiego (1856-1868) wydłużono czas kształcenia do 5 lat. Dla podniesienia poziomu naukowego wykłady zaczęto zlecać księżom posiadającym wyższe wykształcenie akademickie. Dodatkowo do 1867 r. ponad 30 alumnów seminarium janowskiego ukończyło studia wyższe w Akademii Duchownej Warszawskiej, z czego najwięcej za czasów bpa Szymańskiego.

W roku 1867 car Aleksander II dokonał bezprawnego aktu kasaty Diecezji Podlaskiej wcielając jej terytorium do diecezji lubelskiej. Los diecezji podzieliło podlaskie seminarium duchowne. Alumni z Janowa zostali przeniesieni do Lublina, a dotychczasowe budynki seminaryjne zajęła cywilna administracja rosyjska.

Rektorami, czyli regensami seminarium duchownego Diecezji Podlaskiej od jej utworzenia do kasty diecezji byli: ks. Adam Popławski (1818-20), ks. Tomasz Krajewski (1820-29), trzykrotnie ks. Józef Twarowski ( portret po prawej), późniejszy biskup sufragan podlaski (1829-37, 1841-48, 1853-57), ks. Marcin Surowiecki (1837-40), ks. Wit Kuderski (1847-53), ks. Gracjan Rzewuski (1857-58), ks. Wincenty Aleksandrowicz (1858-61), ks. Franciszek Jaczewski (1861-67) – późniejszy biskup lubelski (portret po lewej). Seminarium w Lublinie przez 52 lata przygotowywało kleryków do posługi kapłańskiej w diecezji lubelskiej i złączonej z nią Diecezji Podlaskiej.

 

Tuż przed formalnym odzyskaniem przez Polskę niepodległości papież Benedykt XV, 24 września 1918 r. bullą Commissum humilitati nostrae wskrzesił diecezję podlaską czyli janowską mianując jej pierwszym biskupem ks. Prałata Henryka Przeździeckiego.

Pierwszy biskup odrodzonej diecezji  podjął starania o zwrot zajętych przez urzędy państwowe budynków dawnego seminarium janowskiego. Do tego czasu alumni diecezji podlaskiej mieli kontynuować studia w seminarium w Lublinie. 27 czerwca 1919 r. w Siedlcach odbył się pierwszy egzamin dla kandydatów do seminarium, któremu przewodniczył biskup H. Przeździecki.

 

 

 

 

 

Rektorem organizującego się na nowo seminarium podlaskiego został ks. Tadeusz Osiński, proboszcz parafii w Radzyniu Podlaskim. 8.10.1919 r., w Janowie Podlaskim w odzyskanym gmachu Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Janowskiej, czyli Podlaskiej miała miejsce uroczysta inauguracja, pierwszego od wskrzeszenia diecezji, roku akademickiego 1919/1920.

Tak wspomina te dni Kronika Podlaskiego Seminaryum Dyec. Benedykta XV:

4 października 1919 r., sobota – Nad wieczorem przyjazd do Janowa J.E. ks. bpa Przeździeckiego, Ordynaryusza dyecezyi podlaskiej i J. E. ks. Biskupa Sufragana, pierwszego rektora wskrzeszonego Seminarium Janowskiego. Przybyli też ks.kan. Aleksander Lipiński, wicerektor seminarium, ks.Mateusz Jeż, ojciec duchowny, ks. Myrdzio. Prokuratorem Seminaryum jest ks. kan. Ludwik Kalicki, który wielkie zasługi położył przy odnowieniu pałacu biskupiego, gmachu kuryalnego i seminaryjnego. Czasy wojenne utrudniają niezmiernie urządzenie Seminaryum: brak łóżek dla alumnów i innych sprzętów, dawno wysłanych z Warszawy..

Ks. Biskup Ordynaryusz i ks. Biskup Sufragan po wizytacyi Sanctissimum w Katedrze dopełnili niezwłocznie lustracyi Seminaryum. Wieczór nie pozwala na dłuższe oglądanie, światła w Seminaryum brak. 

5 pażdziernika, niedziela – Księża biskupi nad wieczorem po raz wtóry zlustrowali gmach seminaryjny. Przedstawia się on dodatnio. Właściwie są to dwa piętrowe domy z dwóch stron katedry. W każdym z nich może się pomieścić przeszło 30 alumnów. Dom po lewej stronie od głównego wejścia do katedry  jeszcze przez rok będzie zajęty przez polskie władze (powiatowe). Oprócz kleryków mieszkają w seminaryum wicerektor i ojciec duchowny.

6 października, poniedziałek – zjazd alumnów. Alumni z poczciwą rezygnacyą znoszą pewne niedogodności – brak łóżek… Sienniki poprzywozili, siana jest pod dostatkiem, pożywienie dobre. Cudna pogoda od kilku dni, ciepło dobrze usposabiają. Widne noce księżycowe zapobiegają brakowi światła w seminaryum. Nad furtą seminaryjną dziś wmurowano marmurową tablice erekcyjną. 

 

 

 

 

 

 

 

 

7 października, wtorek – Alumni przystrajają seminaryum na jutrzejszą uroczystość otwarcia. Najładniej ozdobiona duża aula: portrety papieża Benedykta XV, J.E. Ks. Biskupa Przeździeckiego w zieleni, otoczone chorągiewkami o barwach papieskich i narodowych. Przygotowano wzniesienia dla J.E. Ordynariusza oraz J.E. Biskupa Sufragana. Zjeżdżają licznie księża okoliczni pragnący wziąć udział w uroczystości.

 

8 października, środa – Rano o godz. 7 ks. wicerektor poświęcił kaplicę seminaryjną i odprawił w niej Mszę św. Odtąd Pan Jezus w Najświętszym Sakramencie  zamieszkuje w seminaryum.  O godz. 8 Mszę w kaplicy miał Ks. Biskup Rektor.  Uroczystość otwarcia wypadła wspaniale, to też będzie niezapomniana w dziejach Diecezji Podlaskiej. Najgłówniejsze jej momenty: w katedrze – Msza św celebrowana pontyfikalnie przez J.E. Ordynariusza; poczem J.E. wypowiedział wzruszającą mowę i odczytał dekret erekcyjny. , a następnie wręczył go J.E. Biskupowi Rektorowi.

W semianryum – poświęcenie gmachu przez J.E. Biskupa Sufragana. Na sali przemowa J.E. Biskupa Ordynariusza, proffesio fidei profesorów, przepięknie wygłoszony odczyt J.E. Biskupa Rektora; okrzyk na cześć Ojca św.;

J.E. udziela ks. Prałatowi Pruszkowskiemu, który do 1867 r. był profesorem w Seminaryum Janowskim, nominacyi na profesora honorowego tegoż Seminaryum; zasłużony prałat, autor dzieł o Podlasiu, z uczuciem przemawia po łacinie. Na znak dany przez J.E. Ordynaryusza, ks. wicerektor wymienia bardzo liczne telegramy i listy gratulacyjne. Expositio Sanctissimi w kaplicy. Tr Deum.

 

Obiad w refektarzu seminaryjnym. podczas którego goście liczni, tak duchowni, jak i świeccy otrzymują obrazki pamiątkowe i wpisują się do pamiątkowej księgi seminaryjnej. Po obiedzie fotografia, rozjazd.

 

Bp Henryk Przeździecki, wydanym tego dnia dekrecie, wznawiającym działalność diecezjalnej Alma Mater pisał: „W pierwszym roku odrodzenia Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, za chwalebnych rządów Kościołem Rzymskokatolickim Ojca Świętego Benedykta XV, wskrzesiciela i dobrodzieja Diecezji Podlaskiej, ku czci Boga w Trójcy Jedynego, ku chwale i pożytkowi Kościoła Świętego i Ojczyzny umiłowanej, na potrzeby duchowne Diecezji Podlaskiej, albo Janowskiej, wezwawszy światła i mocy Ducha Świętego, przyczyny Najświętszej Maryi Panny i świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza, patronów diecezji, niniejszym dekretem w Janowie, w rezydencji naszej biskupiej, przy kościele katedralnym, otwieramy, wskrzeszając kanonicznie SEMINARIUM DIECEZJALNE, które oddajemy w opiekę Najświętszej Maryi Pannie, Królowej Korony Polskiej, obierając za patrona młodzieży duchowej Świętego Rodaka naszego, anielskiego Młodziana – Stanisława Kostkę (…)”.

Sprawą odrodzenia seminarium żyła cała diecezji. W okolicznościowym liście pasterskim W sprawie otwarcia Seminarium Diecezjalnego bp H. Przeździecki pisał: Nie tajno mi, Bracia Kapłani, że jest w was żywe umiłowanie seminarjum. Z radością na konferencjach z ks. ks. Dziekanami słuchałem płynące z ust waszych słowa gorącego zainteresowania się szkołą duchowną; z radością brałem z rąk waszych na rzecz odradzającego się seminarjum hojne, nieraz ponad możność, ofiary. Sam dzień otwarcia seminarium poprzedziło symboliczne duchowe przygotowanie diecezji: Dnia 8 października r.b. wypada dla nas „czas przyjemny” (II Kror. VI,2) W dniu tym obchodzić będziemy w Janowie uroczystość otwarcia seminarium naszego, rozpoczynając uroczystość tę nabożeństwem w katedrze Janowskiej o godz. 10 rano. Przygotujmy się odpowiednio do tej chwili. W tym celu zarządzam, ażeby w dniu 5 października kapłani odczytali wiernym przed kazaniem to pismo nasze, a nadto aby suma odprawiona była wobec wystawionego Najświętszego Sakramentu, a po sumie aby odśpiewano hymn „Veni Creator” i werset „Emitte Spiritum…” i modlitwę „Deus’ qui corda” i odmówiono 5 pacierzy na intencję odradzającego się seminarjum, po czym nastąpi błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem.

Doniosłym wydarzeniem w międzywojennych dziejach seminarium był pobyt w Janowie Podlaskim, w dniach 9-11 czerwca 1919 r., ówczesnego wizytatora apostolskiego w Polsce ks. Achille Rattiego, późniejszego papieża Piusa XI.  W jego obecności miała miejsce w janowskiej katedrze instalacja 10 kanoników. Wizytę poprzedziły 8 dniowe misje ludowe prowadzone przez OO. Jezuitów.

 

W nocy z 16 na 17.02.1927 r. w gmachu seminaryjnym wybuchł pożar niszcząc poważnie budynek. W zaistniałej sytuacji klerycy zmuszeni byli zamieszkać na kwaterach w różnych miejscach Janowa, ale dzięki temu można było kontynuować naukę. Po dwóch latach remontu, gmach seminarium zyskał dodatkowa kondygnację. Seminarium otrzymało imię Benedykta XV, który wskrzeszając na nowo Diecezję Podlaską, jednocześnie nakazał powołanie w niej seminarium duchownego. Do roku 1931 studia w seminarium trwały 5 lat.

1931 r. czas studiów i formacji seminaryjnej wydłużono do 6 lat. Nauczanie w seminarium biskup powierzył  księżom Diecezji Podlaskiej, chociaż początkowo z związku z brakami kadrowymi, posiłkowano się pomocą kilku wykładowców z sąsiednich diecezji. 1.09.1938 r. ministerstwo przyznało seminarium status uczelni wyższej, w związku z osiągnięciem przez wszystkich wykładowców akademickich stopni naukowych. Od tego czasu wszyscy absolwenci Seminarium Duchownego Diecezji Podlaskiej, podejmujący w szkole pracę katechety, byli zaszeregowani jako nauczyciele z wyższym wykształceniem. Na zdjęciu poniżej neoprezbiterzy w kaplicy seminaryjnej. Okres międzywojenny.

W W latach 1919-1939 seminarium duchowne w Janowie Podlaskim ukończyło 263 księży. Z tego grona najbardziej sędziwego wieku dożył ks. Franciszek Osiński. Wyświęcony na kapłana w 1921 r. zmarł 31.07.1995 r. w 102. roku życia i 75. roku kapłaństwa. Był najdłużej żyjącym reprezentantem kapłanów, którzy studia seminaryjne rozpoczynali w Lublinie, święcenia zaś otrzymali w nowo wskrzeszonej rodzimej diecezji.

Po wybuchu II wojny światowej zajęcia w seminarium janowskim trwały do listopada 1939 r., kiedy to wojska niemieckie zajęły budynek seminaryjny. Klerycy rozjechali się wtedy do swoich parafii, by w niedługim, czasie podjąć studia na nowo w Siedlcach, tyle że już w konspiracji. Rektorami seminarium duchownego w okresie międzywojennym oraz w pierwszych latach wojny byli kolejno: bp Czesław Sokołowski (1919-1922) – sufragan podlaski, ks. infułat Aleksander Lipiński (1922-1938) – zdjęcie poniżej, ks. Czesław Mularzuk (1938-1940).

Seminarium Duchowne w Siedlcach

Biskup H. Przeździecki jeszcze w okresie międzywojennym  rozpoczął przygotowania  do budowy nowej siedziby seminarium w Siedlcach. Przygotowano imponujący projekt gmachu. Niestety wspomniany  pożar seminarium w Janowie  plany te pokrzyżował. Seminarium  ewakuowano do Siedlec dopiero po wybuchu II wojny światowej. Początek wojny opisuje kronika Kronika Podlaskiego Seminarium Dyec. Benedykta XV:

5  września 1939 r. przyjechało trzydziestu kilku alumnów, by na drugi dzień rozpocząć rekolekcje wstępne pod kierownictwem ojca duchownego ks. prał. B. Pawłowicza. rekolekcje te trwały tylko dwa dni, 9 bowiem września z powodu nadciągającej nawałnicy wojennej musiano je przerwać. 11 września część alumnów opuściła seminarium, dla kilkunastu zaś pozostałych księża profesorowie przeprowadzili w formie pogadanek po trzy wykłady dziennie. Alumni ci pomagali również przy zasiewie oziminy.  Dnia 24 września wkroczyły do Janowa wojska sowieckie. Naukę przerwano. Po ustąpieniu Armii Czerwonej J. E. ks. bp Cz.Sokołowski, wikariusz kapitulny Diecezji Podlaskiej polecił uruchomić seminarium bez względu na ilość słuchaczy, co też nastąpiło w dniu 3 listopada. rozpoczęto wykłady z 9 alumnami, a przeprowadzono je w refektarzu i w prywatnych mieszkaniach księży profesorów. W Janowie przebywali wówczas księża profesorowie: ks. kan. dr M.Jankowski, ks. kan S. Olechowski, ks. dr Niedziałek, ks. Kajka i ks. Szajda. Rozmyślania prowadził ks. rektor Cz. Mularzuk. Prawie codziennie przyjeżdżali rozproszeni dotychczas alumni tak, że 21 listopada ks. rektor mógł zawiadomić Kurię: Mamy już 36 kleryków…”

 

Dnia 23 listopada miejscowy komendant wojsk niemieckich nakazał ewakuować cały Zamek  w ciągu 2 dni (Gmachy bowiem Seminarium, Kolegium i jeden pawilon w Zamku zajęte były przez wojska niemieckie od 13.X.1939 r.).  Rozporządzenie to położyło kres dotychczasowemu, względnie pomyślnemu stanowi rzeczy. 24 listopada przerwano naukę, a 25 listopada 1939 r.

Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Siedleckiej, czyli Podlaskiej zakończyło swoje przeszło 20-letnie istnienie w Janowie. Nastąpił długi okres wyczekiwania. Ks.Ks. Profesorowie zajęli się pracą duszpasterską, alumni zaś rozproszyli się po diecezji.

Na wspomnienie zasługuje fakt, że w Sterdyni dzięki uprzejmości i dobroci przebywającego tam przymusowo J.E. ks. bpa Tadeusza Zakrzewskiego, sufragana łomżyńskiego, kilku alumnów mogło kontynuować swą pracę naukową i duchową. Dostojny gość żywo interesował się gromadką  lewitów, wykładał im teologię , głosił konferencje ascetyczne w kaplicy Sióstr Opatrzności Bożej, a swą bezpośredniością i życzliwym ustosunkowaniem się do alumnów zapisał się głęboko w ich sercach.

Tymczasem władza diecezjalna starał się o uruchomienie przynajmniej kursów teologicznych w Siedlcach, co mogło dojść do skutku dopiero 29 maja 1940 r., kiedy to J.E. ks. bp Wikariusz Kapitulny otworzył  kurs dla kandydatów do święceń kapłańskich. Przybyli alumni (12 z kursu VI i 1 z V) zamieszkali w Siedlcach w budynku plebanii katedralnej przy ul. Kochanowskiego 9. Tam też odbywały się wykłady.

 

 

 

Ze względu na brak mieszkania dla profesorów i kierowników seminarium, J.E. ks. bp powierzył zastępstwo rektora, wicerektora i profesorów kapłanom miejscowym.

Skład osobowy zreorganizowanej władzy seminaryjnej przedstawiał się następująco: p.o. rektora – ks. prał. Jan Grabowski, p.o. wicerektora i ekonoma – ks. Jan Konopiaty (były dyrektor Gimnazjum Biskupiego), p.o. ojca duchownego – ks. Bronisław Lubieniuk.

Wykłady prowadzili; J.E. ks. bp Wik. Kap. – teologia dogmatyczna i pasterska, ks. rektor- teologia pasterska praktyczna i rubrycystyka, ks. dr Bernard Filipuk – prawo kanoniczne, ks. mgr Witold Makarewicz – teologia moralna, ks. dr Bolesław Kulawik – nauki społeczne. 

 

Po przeniesieniu do Siedlec, w czasie okupacji seminarium podlaskie  kontynuowało swoją działalność w warunkach konspiracyjnych, dzięki zabiegom i trosce administratora apostolskiego diecezji bpa  Czesława Sokołowskiego. Alumni mieszkali i uczyli się na kwaterach prywatnych rozproszonych w różnych punktach miasta. Mimo trudnych warunków, w latach 1940-1945, seminarium ukończyło 42 księży. Po wyzwoleniu Siedlec w lipcu 1944 r., seminarium duchowne, jesienią tegoż roku, na stałe przeniosło się do dawnego budynku księży emerytów w Siedlcach, usytuowanego naprzeciwko siedleckiej katedry, gdzie funkcjonowało do 1990 r. kształcąc 50 roczników kapłanów.

Po wojnie warunki lokalowe seminarium były trudne. Także sytuacja polityczna w kraju nie sprzyjała zwyczajnemu funkcjonowaniu seminarium. Lata 1952-1957 były okresem wspólnych studiów alumnów siedleckich i drohiczyńskich. W Drohiczynie wykładano filozofię, a w Siedlcach teologię. Spowodowane było to koniecznością zagospodarowania budynków kościelnych w Drohiczynie, którym groziła nacjonalizacja.

W latach 1972-1973, już w bardziej sprzyjającej sytuacji społeczno-politycznej, siedlecki gmach zyskał nowe 2-piętrowe skrzydło, do którego w latach 1979-80 dobudowano trzecią kondygnację. Rozbudowa gmachu seminaryjnego była podyktowana sukcesywnie rosnącą liczbą alumnów, dochodzącą prawie 190.Podlaska Alma Mater w Siedlcach, w latach 1945-1990, wykształciła 506 kapłanów, z których większość pracuje w Diecezji Siedleckiej. Niektórzy inkardynowani zostali do innych diecezji albo za zgodą Biskupa Siedleckiego pracują poza granicami Polski.

Należy wspomnieć, że w czasach PRL-u władze państwowe używały różnych nacisków, aby zniechęcić do wstępowania do seminarium lub motywować do przerwania studiów. Jedną z form nacisku było powoływanie kleryków do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Już na początku lat sześćdziesiątych XX wieku brano kleryków do wojska w jednostkach powszechnych. Także klerycy z seminarium siedleckiego odbywali dwuletnią służbę wojskową. W utworzonych specjalnych kleryckich jednostkach wojskowych (Szczecin-Podjuchy, Brzeg i Bartoszyce) w latach 1965-1980 służbę wojskową odbywało 59 alumnów seminarium siedleckiego. Tylko 5 z nich nie wróciło do seminarium. Ta mała liczba odejścia kleryków, świadczy tylko o prawdziwym i głębokim powołaniu pozostałych i znikomym efekcie zamierzeń władz państwowych.

Urząd rektora seminarium z siedzibą w Siedlcach  sprawowali: ks. Jan Grabowski (1940-1941), ks. Witold Makarewicz (1941-1943), ks. Marian Jankowski (1943-1960) – późniejszy sufragan diecezji, ks. Kazimierz Miszczak (1960-1972), bp Wacław Skomorucha (1972) – jako sufragan diecezji, ks. Edmund Barbasiewicz (1972-1978), ks. Kazimierz Białecki (1978-1990).

Seminarium Duchowne w Nowym Opolu

Wzrost liczby alumnów, przy dość skąpej bazie lokalowej, powodował konieczność budowy nowego i większego budynku. Ofiarodawcami gruntu pod budowę nowego gmachu byli Genowefa i Marian Przyborowscy. Na ich rodzinnej własności przekazanej diecezji rozpoczęto wiosną 1985 r. budowę w miejscowości Dąbrówka Wyłazy k. Siedlec. W następnych latach zmieniono administracyjną przynależność tego terenu i włączono go do miejscowości Nowe Opole. Dzięki trosce i zabiegom bpa Jana Mazura, zbudowano w latach 1985-90, nowy, okazały murowany gmach seminarium duchownego. Powstało ono dzięki ofiarności diecezji, kapłanów i dobrodziejów z zagranicy, w tym szczególnie przy znacznej pomocy finansowej ks. infułata Antoniego Chojeckiego, kapłana siedleckiego, mieszkającego w USA, który na tę okoliczność założył specjalną fundację.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24.06.1990 r., Prymas Polski kard. Józef Glemp, uroczyście poświęcił nowy gmach Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Siedleckiej, które nosi imię Jana Pawła II.

Uszczuplenie liczby alumnów seminarium duchownego nastąpiło na mocy bulli Jana Pawła II „Totus Tuus Poloniae Populus” (z 25.03.1992 r.), powołującej do istnienia diecezję drohiczyńską.

14 alumnów zostało włączonych do diecezji drohiczyńskiej, jako z niej pochodzących, zaś 70 kapłanów siedleckich zostało inkardynowanych do diecezji drohiczyńskiej.

 

 

 

Seminarium zostało afiliowane do Papieskiego Wydziału Teologicznego, Sekcja św. Jana Chrzciciela w Warszawie 4.12.1992 roku, dlatego alumni kończą naukę w seminarium obroną pracy magisterskiej z teologii i posiadają wykształcenie wyższe zgodnie z przepisami kościelnymi i państwowymi.

Kadrę dydaktyczno-naukową w seminarium stanowią kapłani diecezjalni posiadający specjalistyczne przygotowanie zdobyte na uczelniach wyższych i posiadają stopnie i tytuły naukowe, a wielu z nich jest nauczycielami akademickimi w różnych uczelniach katolickich w kraju.

Czas studiów w seminarium siedleckim trwa 6 lat, a jego przebieg i zakres nauczania programowego został wytyczony i zatwierdzony przez Biskupa Siedleckiego Jana Mazura w 1994 r. w oparciu o dekrety Soboru Watykańskiego II, adhortację apostolską Jana Pawła II „Pastores dabo vobis” i dokument Episkopatu Polski „Ratio institutionis sacerdotalis pro Polonia” oraz plan pracy rocznej zawarty w „Ratio studiorum”.

Do szczególnych wydarzeń w życiu seminaryjnym o wymiarze diecezjalnym i ogólnopolskim należy zaliczyć: obrady Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski (12-13.06.1996 r.) w gmachu seminarium; wyjazd wszystkich alumnów z wychowawcami do Rzymu na uroczystość beatyfikacji Męczenników Podlaskich (6.10.1996 r.) oraz obecność w seminarium wielu Dostojnych Gości z kraju i zagranicy podczas historycznej wizyty apostolskiej Jana Pawła II w Siedlcach 10.12.1999 r.

Również wszyscy alumni byli zaangażowani w bezpośrednią obsługę wizyty apostolskiej Ojca Świętego w Siedlcach. Brali oni udział w różnych grupach i zespołach organizacyjnych w poszczególnych miejscach i stanowili służbę liturgiczną podczas celebracji Mszy świętej na Błoniach Siedleckich.

Ważnym wydarzeniem w historii seminarium była obecność rektorów z kraju i zagranicy, uczestniczących w corocznej Konferencji Księży Rektorów Wyższych Seminariów Duchownych Diecezjalnych i Zakonnych w Polsce, która odbyła się w dniach 3-5.09.2001 r. w gmachu WSD Diecezji Siedleckiej w Nowym Opolu k/Siedlec.

Seminarium jest również miejscem spotkań duszpasterskich i formacyjnych dla kapłanów diecezjalnych oraz konferencji naukowych. Alumni corocznie przygotowują i wystawiają inscenizacje o charakterze religijno-patriotycznym, które zawsze cieszą się dużym powodzeniem wśród odbiorców – dzieci, młodzieży i dorosłych.

Należy zauważyć sprawność fizyczną i zdolności sportowe alumnów naszego seminarium. Od 1991 r. odbywają się w cyklu dwuletnim rozgrywki w piłce nożnej w ramach Mistrzostw Polski w Piłce Nożnej Seminariów Duchownych i Zakonnych. Zawsze zwycięzca turnieju jest gospodarzem finałowych rozgrywek. W dniach 14-16 maja 2017 r. w Siedlcach odbywały się finały XIV Mistrzostw Polski Wyższych Seminariów Duchownych i Zakonnych w Piłce Nożnej. Mistrzostwo zdobyli, po raz piąty, klerycy Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Siedleckiej, tym samym bijąc rekord w historii zawodów. Patronem honorowym ostatniej edycji rozgrywek był Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, arcybiskup Stanisław Gądecki. Impreza cieszy się dużym zainteresowaniem alumnów i kapłanów oraz władz samorządowych Miasta Siedlce, którzy byli jej sponsorami i fundatorami nagród.

Niestety, od kilku lat spadła liczba alumnów w seminarium. Dlatego część gmachu seminaryjnego, zwanego dotychczas alumnatem, przebudowano i dostosowano dla potrzeb księży emerytów. Mieści się tutaj kolejny diecezjalny Dom Księży Emerytów obsługiwany przez siostry albertynki. W innej części kompleksu seminaryjnego utworzono Diecezjalny Dom Rekolekcyjny dla potrzeb prowadzenia rekolekcji i spotkań modlitewno-formacyjnych dla kapłanów i świeckich z możliwością noclegu.

Wyższe Seminarium Duchowne im. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej, świętowało jubileusz 25-lecia funkcjonowania w Nowym Opolu. 21.05.2015 r. w katedrze siedleckiej była celebrowana uroczysta Msza św. jubileuszowa z udziałem abpa Wojciecha Polaka Prymasa Polski, abpa Stanisława Budziaka metropolity lubelskiego, Biskupa Siedleckiego i jego biskupa pomocniczego, księży profesorów oraz licznie przybyłych kapłanów. Później w gmachu seminaryjnym w Nowym Opolu miała miejsce dalsza część jubileuszowa połączona z wystąpieniami gości, tak świeckich jak i duchownych, gratulacjami i prezentacją filmu o dziejach seminarium, przygotowanego przez grupę kleryków, pod opieką ojca duchownego. Całość zakończono uroczystym obiadem w refektarzu seminaryjnym.

W seminarium duchownym w Nowym Opolu na przestrzeni minionych 25 lat, czyli w latach 1990-2015, przygotowanie do kapłaństwa otrzymało 354 kapłanów, a do 2017 roku włącznie – 368 kapłanów. Średnio więc statystycznie wobec aktualnej (1.01.2018) liczby 685 kapłanów, seminarium duchowne w Nowym Opolu przez 27 lat funkcjonowania przygotowało do kapłaństwa (54 %), czyli ponad połowę aktualnie posługujących kapłanów w Diecezji Siedleckiej.

Rektorami seminarium w Nowym Opolu, po śmierci ks. Białeckiego, byli: ks. Roman Krawczyk (1990-1996), ks. Konstanty Kusyk (1996-2002), ks. Grzegorz Stolarski (2002-2006), ks. Wiesław Kazimieruk (2006-2009), ks. Henryk Hołoweńko (2009-2011), ks. Andrzej Oworuszko (2011-2013), ks. Mieczysław Głowacki (2013-2016), a od 2016 r. ks. Piotr Paćkowski.